Low FODMAP op restaurant: tips

Ga je graag eens eten met vrienden of familie, maar wil je geen buikklachten achteraf? Als je dit juist weet aan te pakken, is het best doenbaar om tijdens het FODMAP-dieet op restaurant te gaan! Hieronder geef ik enkele tips om de kans te verhogen dat je met een blije buik buiten komt. Want FODMAPers verdienen ook een sociaal leven, of een uitstapje af en toe 😉

In de eliminatiefase van het FODMAP-dieet is het beter om restaurants te vermijden, maar soms komt de gelegenheid nu eenmaal op je pad. Voorzie achteraf voldoende tijd om te rusten en te recupereren als er toch iets mis zou lopen.

Eerst geef ik enkele algemene tips om FODMAP-proof uit eten te gaan, daarna specifieke tips om een maaltijd uit te kiezen vanop een menu.

Algemene tips

1. Stel zelf de locatie van de eetgelegenheid voor

Als je op voorhand weet dat je op restaurant gaat, stel dan zelf een plek voor om te eten. Zo kan je een restaurant kiezen dat meer veilige menu-opties heeft voor jou.

In restaurants die allergie-vriendelijk zijn, heb je vaak meer kans dat ze een schotel willen aanpassen aan jouw persoonlijke noden. In veganistische restaurants is men ook vaak bereid om extra aanpassingen te maken aan een bestaand gerecht.

Sushi-restaurants hebben dikwijls een goeie selectie van veilige opties, als je op voorhand checkt of ze aan hun rijst geen FODMAP-ingrediënten toevoegen als zoetstof (bv. fructose). Naar mijn ervaring zit dat meestal wel snor. Meestal voegen ze enkel gewone suiker en azijn of rijstazijn toe aan hun rijst.

Traditionele restaurants hebben ook vaak veilige opties op het menu staan, zoals biefstuk natuur of een ongepaneerd visje (zonder saus, lookboter of extra kruiden) met sla en frietjes/rijst. Mosselen kun je vaak vragen met een beetje selder of paprika, zonder ajuin, knoflook of bouillon. Bij sommige all you can eat restaurants zijn er een aantal opties die FODMAP-veilig zijn, of kun je zelf FODMAP-veilige maaltijden samenstellen.

Bij bepaalde eetgelegenheden heb je op zich minder kans om een maaltijd te vinden die FODMAP-proof is. Denk maar aan broodjeszaken of Italiaanse restaurants (tenzij ze glutenvrije opties hebben en aanpassingen kunnen maken qua knoflook en ui). Oosterse restaurants met eenpansgerechten zijn ook riskant. Als er FODMAPs in je gerecht blijken te zitten, kun je niks meer eten, want alles zit in één schotel door elkaar gemengd.

Ten slotte spreekt het voor zich (hopelijk) dat fast food geen goed idee is. Het zit vaak boordevol FODMAPs en onveilige toevoegstoffen en bevat meestal grote hoeveelheden vet, die ook voor klachten zorgen.

2. Lees op voorhand de menukaart, of zoek die online op

Ga naar de website van het restaurant en kijk of het menu online staat. Lees het menu door om te zien of er veilige gerechten op staan die jij ook kunt eten. Ga desnoods ter plaatse al eens kijken welk soort gerechten het restaurant maakt.

3. Bel op voorhand het restaurant op

Staat het menu niet online of zeggen de namen van de gerechten niet veel over de ingrediënten, bel dan zeker het restaurant op. Zelfs als het menu online staat, is het een goed idee om al eens te bellen. Als het restaurant weet dat je komt en speciale noden hebt, is het personeel namelijk beter voorbereid. Zo hebben ze op het moment zelf minder stress. Dan is er meer kans dat je een echt veilig gerecht voorgeschoteld krijgt.

Als je telefoneert, leg dan uit dat je om medische redenen bepaalde voedingswaren niet kunt eten. Vraag of ze gerechten hebben die jij kunt eten, of als ze bestaande gerechten kunnen aanpassen.

Als je lang genoeg op voorhand belt, kun je bij sommige restaurants vragen of ze een gerecht kunnen maken op basis van een FODMAP-lijst die je hen per mail of persoonlijk bezorgt.

Bel het restaurant best op een werkdag, op een kalm moment, niet op een druk moment (bv. zaterdagavond). Op drukke momenten heeft het personeel vaak geen tijd om aandachtig naar je vraag te luisteren.

4. Stel vragen

Stel ter plekke in het restaurant zeker vragen. Vraag het bedienend personeel details over de ingrediënten in het menu. Ook als je eten gebracht wordt, kun je nog eens extra navragen of het zeker knoflookvrij, uivrij enzovoort is.

5. Leg je situatie uit

Leg beknopt uit wat je wel en niet kunt eten. Als je zekerder wilt zijn, of te maken hebt met personeel dat wat onervaren is (bv. jobstudenten), laat dan het woord ‘allergie’ of ‘allergisch’ vallen. Bij de meeste mensen gaat bij deze term een lichtje branden, dat het verkeerd opvolgen van de vraag schadelijke gevolgen kan hebben voor de klant.

Leg uit dat je een medische aandoening hebt en dat je niet gewoon kieskeurig bent.

6. Bij twijfel, herhaal

Ben je niet zeker of iets wat je gevraagd hebt goed begrepen is, herhaal het dan nog eens. Als ze je eten brengen, vraag dan nog eens of je de juiste bestelling hebt gekregen. Bijvoorbeeld: Dit was toch de glutenvrije schotel zonder knoflook en ui, juist?

7. Wees niet bang om een 'lastige klant' te zijn

Gêneer je niet om vragen te stellen, of omdat je extra tijd nodig hebt van het bedienend personeel. Je gezondheid gaat voor! Beter een 'lastige klant' dan geen klant. En de klant is koning.

Je zult nu eenmaal iets meer tijd nodig hebben dan anderen om je noden duidelijk te communiceren, of om een aangepaste maaltijd te krijgen, maar dat is allemaal met een goeie reden. Zolang je beleefd blijft, kan dat allemaal geen kwaad. Maak je geen zorgen, want daar krijg je buikpijn van! 😉

Het is niet de bedoeling dat je je slechter voelt als je buiten gaat uit de eetgelegenheid, dan wanneer je er binnen ging.

8. Durf verkeerde bestellingen terugsturen

Merk je dat je, ondanks je vraag, geen juiste of voldoende aangepaste maaltijd krijgt, aarzel dan niet om dit te laten weten. Zeg aan het bedienend personeel wat je gevraagd had en wat er is misgelopen. Vraag of ze dit kunnen omwisselen. Krijg je bijvoorbeeld een slaatje waar toch een verdachte dressing bovenop ligt (in plaats van ernaast, op jouw vraag), vraag dan of ze dit kunnen omwisselen.

9. Haal geen FODMAP-rijk voedsel uit je schotel, maar bestel direct FODMAP-vrij

Hou er rekening mee dat het meestal niet veilig is om FODMAP-rijke voedingswaren van tussen de rest van je eten uit te halen. FODMAPs zijn oplosbaar in water. Als je bijvoorbeeld een ajuin van tussen je eten haalt, kan het sap al in de rest van je eten gelekt zijn en jou zo nog buikklachten bezorgen.

Hou FODMAP-arm en FODMAP-rijk voedsel dus apart, nog voor het op je bord ligt. Zo ben je zeker dat er geen ‘kruisbesmetting’ heeft plaatsgevonden.

10. Hou rekening met andere uitlokkende factoren

Als je PDS (Prikkelbare Darm Syndroom) hebt, zijn FODMAPs niet de enige factor die je buikklachten kunnen bezorgen. Stoffen zoals alcohol, veel vet en suiker, cafeïne of koolzuurgas kunnen ook je darmen prikkelen en voor een onrustige buik zorgen. Hou hier dan ook rekening mee.

Eet bovendien geen te grote porties, dit kan eveneens voor problemen zorgen. Eet tot je genoeg hebt en prop jezelf niet vol omdat je nog zin hebt in iets. Deze tip vind ik persoonlijk best moeilijk om op te volgen 😉

11. Gebruik eventueel enzymen of medicatie

Weet je op voorhand dat je bepaalde voedingswaren niet helemaal zult kunnen vermijden, dan kan je voor sommige soorten FODMAPs enzymen nemen om ze te helpen verteren. Alpha-galactosidase kan helpen met galacto-oligosacchariden, lactasetabletten met het verteren van lactose, xylose isomerase (Lutomerase) met fructose, …

Ook kun je voor de zekerheid eventueel medicatie meedoen die jouw huisarts heeft voorgeschreven, om de symptomen wat te verlichten als het mis gaat (bv. Mebeverine, Spasmomen, enz.).

Tips om een low FODMAP schotel te bestellen

1. Vraag dressings en sauzen apart

Vraag om dressings en sauzen niet op je eten te doen, maar om ze in een potje apart te serveren. Als je niet zeker weet of een saus FODMAPs bevat, kun je die altijd aan de kant laten staan.

2. Vermijd eenpansgerechten

Gemengde schotels zijn riskant: als er één fout ingrediënt in zit, is het hele gerecht besmet en kun je niks gewoon aan de kant leggen. Ga eerder voor gerechten die uit verschillende onderdelen zijn opgebouwd. Als er een deel onveilig is, kun je de rest van de maaltijd nog opeten en ga je niet met honger buiten.

Als je de chef 100% vertrouwt en op voorhand met hem/haar gecommuniceerd hebt, kun je natuurlijk wel een eenpansgerecht proberen. Of als je, zoals in sommige restaurants mogelijk is, zelf de ingrediënten op een bordje kunt aanreiken om ze te laten wokken (in een uitgekuiste wok), kun je het er ook op wagen. Vraag dan dat ze geen saus toevoegen, of enkel een beetje sojasaus.

3. Vraag natuur, zonder kruiden

Als je vis, vlees of simpele gestoofde groentjes eet, vraag dan dat ze dit ‘natuur’ bereiden, zonder extra kruiden toe te voegen. Kruidenmengelingen bevatten vaak ui- of knoflookpoeder.

Enkel vetstof (plantaardige olie of boter), peper en zout kun je vragen. Je kunt natuurlijk achteraf op je bord ook peper en zout toevoegen. In Aziatische restaurants kun je twee eetlepels sojasaus gebruiken, of een beetje wasabi.

4. Vermeld jouw ergste symptoom-uitlokkers

Vraag altijd dat het gerecht geen voedingsmiddelen bevat die jou de ergste klachten geven. Bijvoorbeeld: zonder ui, knoflook, gluten, lactose, peulvruchten, prei, … Je kunt dit aanpassen of uitbreiden naargelang jouw persoonlijke gevoeligheden.

5. Vermijd gerechten waar marinades, paneermeel of korstjes, bouillon of sauzen aan te pas komen

De bovenstaande elementen bevatten vaak veel FODMAPs. Meestal gebruiken restaurants deze ook kant-en-klaar, waardoor er nog meer kans is dat ze onveilig zijn.

6. Verkies 'zuivere' vlees of vis (kipfilet, biefstuk, volledige vis) boven bereidingen (hamburger, worst)

Vlees- of visbereidingen zijn vaak nogal mysterieus van samenstelling en kunnen veel FODMAPs bevatten. In gehakt kan een kruidenmengeling zitten die knoflook of ui bevat. Sneetjes hesp bevatten vaak toegevoegde lactose. Surimi-krabstaafjes kunnen met zo'n beetje alle soorten FODMAPs gemaakt zijn.

Ga dus voor zuiver vlees of vis, zoals kip- of kalkoenfilet, biefstuk, visfilet (bv. witte visfilet, zalmmoot) of een volledig visje (bv. sliptong, forel).

Voor vleesvervangers geldt hetzelfde. Vermijd verwerkte veggieburgers, -worstjes en dergelijke. Zuivere tempeh of tofu zijn oké in beperkte hoeveelheden en zonder onbekende/onveilige kruiding of marinade. Wil je graag wat meer smaak in je eten, overleg dan op voorhand met het restaurant over wat wel en niet kan voor jou.

Welke moeilijkheden ondervind jij op restaurant?

Deel jouw FODMAP-restaurant ervaring in de comments!

Heb jij tips of adresjes voor andere FODMAPers? Die horen we graag!