Alles wat je moet weten over het FODMAP-dieet

De meeste mensen hebben nog nooit van het FODMAP-dieet gehoord en als ze ermee te maken krijgen, zitten ze met een heleboel vragen. Hieronder vind je een overzicht van veelgestelde vragen om alles wat duidelijker te maken.

Wat zijn FODMAPs?

• Fermenteerbare
• Oligosacchariden (bv. fructanen en galacto-oligosacchariden/GOS)
• Disacchariden (bv. lactose)
• Monosacchariden (bv. fructose)
• And/en
• Polyolen (bv. sorbitol, maltitol, mannitol, xylitol, isomalt)

FODMAPs zijn koolhydraten (suikers) die voorkomen in een groot aantal dagelijkse voedingsmiddelen. Deze stoffen zijn op zich zeker niet ongezond, maar personen met Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) kunnen ze niet goed verdragen. De FODMAPs worden niet goed opgenomen in de dunne darm, waardoor ze onverteerd in de dikke darm kunnen terechtkomen. De bacteriën in de dikke darm fermenteren deze FODMAPs (ze eten de ze op en laten windjes), waardoor er lucht in de darmen komt en de persoon opgeblazen of winderig kan worden. Bovendien trekken de onverteerde FODMAPs extra vocht aan in de darmen, waardoor er diarree kan ontstaan.

Wat is het FODMAP-dieet? Waarvoor dient het?

Dit dieet is ontwikkeld door de Monash universiteit in Australië. Het elimineert FODMAPs uit de voeding. Dit zijn stoffen die door veel mensen (vooral personen met PDS of Prikkelbare Darm Syndroom) niet goed worden verteerd. Hierdoor worden buikklachten die met PDS gepaard gaan sterk verminderd. Het is niet de bedoeling dat de FODMAPs volledig uit het voedingspatroon gebannen worden, maar om ze beneden een veilige grens te houden. Hierbij is de portiegrootte van bepaalde voedingsmiddelen zeer belangrijk.

Het dieet is niet bedoeld om gewicht te verliezen, maar om medische klachten te verminderen. Een diëtiste kan je hiermee helpen en zorgen dat je ondanks het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen een gebalanceerd eetpatroon behoudt.

Voor wie is het FODMAP-dieet?

Het FODMAP-dieet is bedoeld voor mensen met PDS (Prikkelbare Darm Syndroom) die last hebben van allerlei buikklachten zoals buikpijn, diarree, constipatie (verstopping), winderigheid enz. Het dieet zorgt ervoor dat de klachten van deze patiënten afnemen, zodat ze weer meer welzijn ervaren en comfortabeler door het leven kunnen gaan.

Voor hoe lang moet ik het FODMAP-dieet volgen?

Het dieet is niet bedoeld als een levenslang restrictief voedingspatroon. Het bestaat uit drie fasen:

1. een eerste fase van 6 à 8 weken waarin alle FODMAPs worden vermeden (waarbij buikklachten verdwijnen)
2. een tweede fase waarin voedingsmiddelen per FODMAP-groep opnieuw in het eetpatroon worden geïntroduceerd om te testen voor welke je specifiek gevoelig bent
3. een derde fase waarin je een definitief aangepast voedingspatroon ontwikkelt zonder de stoffen die jou persoonlijk klachten bezorgen

In de derde fase kun je als je wilt af en toe voedingswaren eten waar je gevoelig voor bent, met in het achterhoofd dat ze je klachten zullen bezorgen en je buik daarna waarschijnlijk een tijdje moet kalmeren.

Wat kan ik wel en niet eten in het FODMAP-dieet?

Hier vind je een FODMAP-lijst met voedingswaren die je wel en niet kunt eten. Wat je wel kunt eten staat in de groene kolom, wat je niet kunt eten in de rode. Sommige voedingswaren zijn veilig in kleine hoeveelheden, maar zorgen voor klachten in grote hoeveelheden. Deze staan aangeduid als “(beperkt)”. De FODMAP-lijst is ingedeeld per categorie (bv. groenten, fruit, zuivelproducten, …), zodat je snel iets kunt terugvinden als je ernaar zoekt.

Voor wat inspiratie kan je steeds tussen mijn recepten kijken.

Zijn FODMAPs ongezond? 

Neen, op zich niet. Ze kunnen bij personen met gevoelige darmen (bv. mensen met PDS of Prikkelbare Darm Syndroom) wel voor gezondheidsproblemen zorgen, omdat zij FODMAPs niet goed kunnen verteren. FODMAPs zitten in een heleboel dagelijkse voedingsmiddelen, waaronder ook heel wat gezonde voedingswaren die door mensen met gezonde darmen vrij vlot verteerd worden (bv. bepaalde soorten groenten en fruit).

Val je af van het FODMAP-dieet?

Het FODMAP-dieet is niet bedoeld om af te vallen. Het is een dieet waarbij je bepaalde voeding (FODMAPs) gaat vermijden om buikklachten te verhelpen.

FODMAPs hebben niks te maken met gewicht verliezen of bijwinnen. Dat heeft meer te maken met de voedingsgroep waaruit je het meeste eet. Het FODMAP-dieet kun je zo gezond of ongezond maken als je zelf wilt, afhankelijk van hoe gebalanceerd je voedingspatroon is. Denk maar aan FODMAP-veilige groentjes vs. FODMAP-veilige snoepjes, je kunt ze allebei zonder echte klachten verteren, maar de eerste optie is gewoon veel gezonder. Een diëtiste kan je helpen met het behouden van gezonde en evenwichtige voedingsgewoonten.

Is het FODMAP-dieet een glutenvrij dieet?

Nee, maar… een bepaalde soort FODMAPs (fructanen) komt voornamelijk voor in graansoorten die gluten bevatten. Deze graansoorten worden uit het dieet geëlimineerd om de FODMAPs erin te vermijden, maar hierdoor eet je dus ook voornamelijk glutenvrij. Veel glutenvrije producten zijn FODMAP-veilig, waardoor het lijkt alsof je ook de gluten vermijdt, maar dit is dus niet het geval.

Is iemand met PDS overgevoelig aan gluten?

Mensen met Prikkelbare Darm Syndroom zijn niet overgevoelig aan gluten, tenzij ze bovenop hun PDS ook lijden aan een andere aandoening (zoals glutenintolerantie of coeliakie).

Kan ik na het koken de FODMAP-bevattende voedingswaren gewoon weer uit de pan halen om het gerecht veilig te maken?

Neen. FODMAPs zijn oplosbaar in water. Haal je na het koken de onveilige voedingswaren uit de pan, dan zijn de FODMAPs er al uitgelekt en is de rest van het gerecht niet meer veilig verteerbaar. Gebruik dus twee aparte potten/pannen, of voeg de onveilige producten pas toe nadat de persoon met Prikkelbare Darm Syndroom al heeft opgeschept.

FODMAPs zijn echter niet oplosbaar in olie of vet. Je kunt bijvoorbeeld zelf knoflookolie maken om je gerechten smaak te geven.

Heb je een vraag?

Zit je zelf nog met vragen die hierboven niet beantwoord zijn? Laat je vraag achter in een reactie, dan beantwoord ik deze met veel plezier!